مقدمه
بام خنک جهت انعکاس بیشتر نور خورشید و جذب کمتر حرارت نسبت به یک بام استاندارد طراحی شده است. بام های خنک معمولاً از نوعی رنگ با ضریب انعکاس بالا، یک پوشش صفحه ای یا کاشی و تخته های با ضریب انعکاس بالا ساخته می شوند. تقریباً در هر نوع ساختمان می توان از بام خنک بهره برد اما شرایط جوی و فاکتورهای دیگر را قبل از تصمیم گیری برای نصب آن باید در نظر بگیرید.
همانطور که پوشیدن لباس رنگ روشن در یک روز آفتابی شما را خنک نگه می دارد، بام خنک جهت انعکاس نور بیشتر در یک روز تابستانی و جذب کمتر حرارت نسبت به یک بام استاندارد طراحی می شود. دمای بام های تیره یا استاندارد در یک روز تابستانی آفتابی به یا بیشتر می رسد. در حالیکه دمای بام سرد تحت همین شرایط بیش از پایین تر می ماند و به دلیل نیاز کمتر به سیستم تهویه مطبوع در مصرف انرژی و هزینه ها مربوط به آن صرفه جویی محسوسی خواهد شد.
مزایای بام خنک
مزایای استفاده از بام خنک برای ساختمان ها و ساکنین شامل موارد زیر است:
- کاهش هزینه های قبض آب و برق به دلیل کاهش استفاده از سیستم تهویه
- ارتقاء سطح آسایش محیط داخل ساختمان برای فضاهایی که فاقد تهویه هوا هستند مثل گاراژها یا پانسیون های سقف دار
- کاهش دمای بام که احتمالاً طول عمر آن را افزایش می دهد.
بام های خنک علاوه بر فوایدی که عاید ساختمان ها می کنند برای محیط زیست هم مفیدند به ویژه در شرایطی که ساختمان های زیادی در یک شهر دارای بام خنک هستند.
بام های خنک می توانند:
- دمای هوای محل را کاهش دهند.
- نیاز به انرژی برق را کاهش داده و از قطعی برق جلوگیری می کنند.
- آلاینده های نیروگاه ها شامل اکسید کربن، دی اکسید سولفور، اکسیدهای نیتروژن و جیوه و مصرف انرژی سرمایشی و تهویه مطبوع را در ساختمان ها کاهش می دهند.
انواع بام ها و نحوه خنک کاری آنها
تنوع زیادی در ساختار بام های خنک وجود دارد اما فاکتور مهم در یک بام خنک، سطح در معرض نور خورشید است. آیا این یک بام خنک است یا نه؟ معمولاً می توان بام خنک جدید یا موجود را با سطح در معرض نور خورشید بصورت معینی ایجاد کرد.
پوشش بام خنک معمولا از رنگ های روشن یا با درجه بالای ضریب انعکاسی هستند که نور خورشید را منعکس می کنند. گاهی پوشش رنگ های بسیار ضخیمی ایجاد می شود که از سطح بام در برابر نور فرابنفش (uv) و آسیب شیمیایی جلوگیری می کنند و تجدیدپذیر و ضد آب هستند.
این محصولات برای اکثر انواع بام ها موجودند.
بام ها با شیب کم
صفحات تک لایه یا ورقه های پیش ساخته ای هستند که روی سقف قرار گرفته و با بست های مکانیکی متصل می شوند و با چسب های شیمیایی چسبانده می شوند یا آنها را با کیسه های شنی نگه می دارند.
چگونه می توان بام خنک ساخت: پوشش سطح به روش های متفاوتی اجرا می شود و هر کدام دارای یکسری ویژگی های خنک کنندگی هستند.
- استفاده از سنگ مرمر روشن با ضریب انعکاسی زیاد در بام های با روکش آسفالت
- استفاده از گرانول های معدنی انعکاسی یا روکش مصنوعی روشن به جای روکش تیره ی از جنس پوشش معدنی.
- استفاده از روکش کاهنده دما مستقیماً در بالای پوشش تیره آسفالت
- استفاده از ورقه های بیتومن اصلاح شده که دارای یک یا چند لایه مواد پلاستیکی یا لاستیکی هستند که با الیاف کربنی تقویت شده اند و گرانول های معدنی سطح آنها را می پوشاند. در صنعت، این ورقه ها روی سطح بام ساختمان ها تحت عنوان بام «هیبریدی» به کار می روند.
بام های شیب دار
بام های توفال شامل پانل های روی هم افتاده ی ساخته شده از چند ماده مثل آسفالت فایبر گلاس، چوب، پلیمرها یا فلزات هستند.
چگونه می توان بام خنک ساخت: توفال آسفالتی خریداری کنید که از روکش گرانول در آنها استفاده شده است تا انعکاس بهتری از نور خورشیدی داشته باشند.
(معمولاً روکش کردن توفالهای آسفالتی موجود برای خنک تر کردن آنها توسط تولید کننده های توفال بام توصیه و تأیید نمی شود.).
بام های سفالی از بتن، سفال یا تخته سنگ ساخته می شوند. کاشی ها را مستطیلی می سازند تا مانع نفوذ آب باشند یا به آنها روکش می دهند تا دارای سطحی صاف وبراق و با رنگ های روشن باشند.
چگونه می توان بام خنک ساخت: طبیعتاً برخی از بام ها به حد کافی نور خورشید را منعکس می کنند و استانداردهای بام خنک را بطور طبیعی دارا هستند. با عملیات سطحی، می توان توفالهایی که دارای ضریب انعکاس پایین هست را به توفال های مناسب بام خنک تبدیل کرد.
بام های با شیب های مختلف
بام های فلزی با پرداخت های فلزی طبیعی، پرداخت های رنگ کوره ای یا سطوحی با روکش گرانولار موجودند.
چگونه می توان بام خنک ساخت: فلزات رنگ نشده معمولاً دارای ضریب انعکاس نور بالایی هستند اما ساطع کننده های حرارتی ضعیفی هستند بنابراین به ندرت شرایط لازم را برای بام خنک با شیب کم تأمین می کنند. رنگ آمیزی بام فلزی منجر به افزایش ضریب انعکاس نورخورشید و ضریب انتشار حرارتی بالا می شود و شرایط دستیابی به بام خنک را فراهم می کند.
بام های سبز
ممکن است به فکر نصب یک بام سبز افتاده باشید. بام های سبز برای ساختمان های شهری با سطح صاف و دارای شیب کم مناسبند و شامل تنوع مختلفی از پوشش معمول گیاهی گرفته تا یک پوشش درختی هستند. دلایل اصلی استفاده از این نوع بام ها، مدیریت آب بارندگی و بهره بردن از فضای باز پشت بام است. بام های سبز خود به عنوان عایقی عمل می کنند، و نیاز به سرمایش و گرمایش را کاهش می دهند و از اثر جزیره ای حرارت شهری می کاهند. اجرای این نوع بام نسبت به بام های کارآمد دیگر گران تر است، بنابراین باید به دقت هزینه خود را ارزیابی و قبل از تصمیم گیری برای تهیه یک بام سبز با یک متخصص حرفه ای مشورت کنید.
هنگام تصمیم گیری در مورد تهیه بام سبز باید مشخص کنید که آیا هزینه ذخیره ی انرژی قابل توجیه است؟ میزان انرژی که ذخیره می کنید وابسته به چند فاکتور است: از جمله محیط زیست و شرایط آب و هوایی ساختمان ، وضعیت کنونی بام و اینکه چقدر خوب عایق می شود، نوع بامی که دارید و بازده سیستم سرمایش و گرمایشی.
اگر ساختمان جدیدی می سازید در مرحله ی نقشه کشی باید نوع بام خود را مشخص کنید که آیا باید یک بام خنک باشد؟ اگر می خواهید بام موجود را به بام خنک تبدیل کنید 3 گزینه ی پیش رو دارید:
- پوشش با ضریب انعکاس حرارتی مشخص را به بام اضافه کنید.
- بام را با سطح ضد آب جدید بپوشانید (مثل روکش کاشی)
- بام را با یک بام خنک تعوض کنید.
ذخیره ی انرژی و هزینه ها
لزوماً بام خنک نسبت به بام معمولی گران تر نیست به ویژه اگر بام جدیدی بسازید یا آن را با بام موجود تعویض کنید. با این حال، تبدیل بام استانداردی که شرایط خوبی دارد به بام خنک می تواند هزینه بر باشد. هزینه های اصلی بام شامل هزینه عایق کاری (مواد و نیروی کار) و تعمیر و نگهداری مستمر هستند. هزینه های اضافی بام خنک شامل بکار بردن مواد خاص و هزینه نیروی کار است.
مزایای بام خنک: صرفه جویی در مصرف انرژی، تخفیف و افزایش انگیزه، کاهش سایز تجهیزات HVAC و افزایش طول عمر بام. یک روش جهت تخمین مقدار انرژی که با نصب بام خنک ذخیره میکنید استفاده از ماشین حساب مخصوص بام خنک است.
شرایط جوی و محیط زیست
توجه به شرایط جوی در هنگام تصمیم گیری جهت نصب بام خنک اهمیت فراوانی دارد. بیشترین ذخیره ی انرژی سرمایشی در شرایط آب و هوای گرم توسط بام های خنک حاصل می شود اما هزینه های انرژی را در شرایط جوی سردتر به دلیل کاهش جذب مؤثر حرارت در زمستان بالاتر می برد.
کنترل رطوبت
سطوح بام خنک در آب و هوای گرم و مرطوب نسبت به رشد قارچ یا جلبک نسبت به بام های معمولی مستعدترند. برخی از روکش های بام خنک شامل مواد شیمیایی خاصی هستند که از رشد قارچ یا جلبک برای چند سال جلوگیری می کند. در شرایط جوی سرد رطوبت موجود در هوا بر روی سطح بام تقطیر می شود.
رطوبت موجود در هوا در بام های خنک در مقایسه با بام های تیره با طراحی مشابه بیشتر تقطیر می شود و با کمک تکنیک های طراحی مناسب می توان از تقطیر رطوبت هوا در این بام ها جلوگیری کرد.
http://arkanarzesh.com/%D8%A8%D8%A7%D9%85-%D8%AE%D9%86%DA%A9/